Polski owczarek nizinny nalezy do grupy kosmatych psow pasterskich, ktore w roznych odmianach zamieszkuja wiele krajow Europy.Jego ojczyzna sa rozlegle niziny polskie, gdzie przez setki lat pomagal przy pasieniu owiec i strzezeniu obejscia. Poczatki PONa nie sa jasne- pierwsze podobne psy przywedrowaly do Europy prawdopodobnie juz tysiace lat temu z azjatyckimi koczownikami. Polskiemu owczarkowi poswiecano malo uwagi- dlugo byl tylko psem wiejskim, zyjacym w obejsciu.Dla wiejskiego gospodarza byl psem uzytkowym, ktory powinien byc odporny, czujny i samodzielny.PON zachowal te wlasciwosci do dzisiaj.
PONem jako rasa zainteresowano sie dopiero po I wojnie swiatowej. Pierwsza hodowle zalozyla M. J. Czetwertynska- Grocholska ( Planta) a w jej slady poszla hodowla Rozy i Wandy Zoltowskich w Milanowie.Na wystawach pokazywano pierwsze psy, ktore budzily zainteresowanie innych hodowcow. Niestety bylo za malo czasu, by zadbac o rejestracje i wyrownanie rasy- II wojna swiatowa czekala juz za progiem.Wiekszosc psow zginela a niektore ( jak psy p. Zoltowskiej) zostaly zarekwirowane przez Niemcow i wywiezione.Zaginela prawie cala dokumentacja.
Po wojnie rozpoczeto starania o odbudowanie rasy. Probowano znalezc i rejestrowac pozostale na wsiach PONy.22.12.49 urodzil sie u p. Hryniewicz przyszly ratunek: od urodzenia krotkoogoniasty ( jak wiele przedwojennych PONow) SMOK z Kordegardy.Rodzicami Smoka byly wiejskie psy, nalezace do pewnego owczarza. Ze SMOKIEM, PONami z hodowli " z Babiej Wsi" ( p. Kusionowicz) i jeszcze jedna suczka z Krakowa p. Hryniewicz zalozyla swoja legendarna hodowle Kordegarda.SMOK okazal sie swietnym reproduktorem, tak jak i jego wnuk, rowniez o naturalnie krotkim ogonie, DOMAN.
Wczesne starania o ustalenie wzorca podjela M. Dubrowinowa.Nastapilo to jednak dopiero w1959 roku a w FCI zostal PON zarejestrowany w 1963 r., pod numerem 251.
Powyzszy tekst to tylko streszczenie! Bardziej zainteresowanych odsylam do ksiazek o PONie M. Redlickiego lub skryptu z pierwszego kongresu PONa 2003.
